Akcja Demokracja poparła „Manifest 100 dni dla polskiej przyrody i klimatu” przygotowany przez Koalicję Klimatyczną wspólnie z ponad 80 organizacjami klimatycznymi, ekologicznymi oraz społecznymi apelują do komitetów wyborczych o złożenie deklaracji, że w ciągu pierwszych 100 dni sprawowania władzy podejmą pierwsze 16 kluczowych dla ochrony środowiska i klimatu decyzji, w tym rozpoczną prace nad przyjęciem ustawy o ochronie klimatu.

Polska przyroda jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli kraju, a ochrona klimatu – wspólną odpowiedzialnością społeczności globalnej oraz szansą na poprawę bezpieczeństwa dla nas wszystkich i przyszłych pokoleń. Bez względu na wynik wyborów, nowy rząd musi wdrożyć pilne działania na rzecz przyrody i klimatu w imieniu oraz w interesie wszystkich obywateli.

– Ostatnie miesiące pokazały, co oznacza brak działań na rzecz ochrony klimatu. Bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia turystów, ogromne straty materialne, susze i nawalne deszcze niszczące uprawy i zagrażające bezpieczeństwu żywnościowemu, fale upałów zwiększające umieralność, huragany i tornada niszczące infrastrukturę…. To już nowa normalność. Jeśli nie powstrzymamy zmiany klimatu, będzie tylko gorzej. Polska potrzebuje prawa klimatycznego oraz wzmocnienia roli polityki ekologicznej i klimatycznej w zarządzaniu państwem. Dlatego przedstawiliśmy nasze postulaty w Manifeście 100 Dni, bo zaproponowane w nim działania mogą być zrealizowane w ciągu pierwszych 100 dni pracy nowego parlamentu i rządu. W naszym przekonaniu powinien to być początek debaty publicznej, jak zapewnić bezpieczeństwo obecnemu i przyszłym pokoleniom. Wierzymy, że tylko sięgając po demokratyczne metody, włączające w debatę i proces podejmowania decyzji wszystkie Polki i wszystkich Polaków możemy zapewnić nam wszystkim bezpieczeństwo – komentuje dr hab. inż. Zbigniew M. Karaczun, profesor SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Organizacje oczekują, że działania przyszłego rządu w zakresie ochrony klimatu i przyrody będą prowadzone równolegle na różnych płaszczyznach, w możliwie najszybszym tempie, wedle najwyższych demokratycznych standardów i z poszanowaniem najnowszej wiedzy naukowej w tych dziedzinach. – Nie mamy już czasu do stracenia, dlatego nowy rząd od pierwszego dnia pracy będzie musiał zabrać się za naprawianie najpilniejszych i najpoważniejszych problemów, blokujących postęp w ograniczaniu emisji i utrudniających chronienie środowiska. Konieczne jest też kompleksowe i przekrojowe podejście do stojących przed władzami wyzwań, zajęcie się jednocześnie różnymi aspektami rozwoju i sektorami gospodarki. Dlatego manifest zbierający w jednym miejscu możliwe do szybkiej realizacji postulaty dotyczące energetyki, budownictwa, transportu, rolnictwa, gospodarki wodnej, edukacji i ochrony zdrowia jest taki ważny. Pozostaje tylko pytanie, czy politycy staną na wysokości zadania i zajmą się realizacją tych rekomendacji, w trybie naprawdę pilnym – podnosi Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego, ekspertka Koalicji Klimatycznej.

Już w ciągu pierwszych stu dni pracy rządu możliwe jest podjęcie prac ustawodawczych zmierzających do uchwalenia ustawy o ochronie klimatu, biorącej jako punkt wyjścia już istniejący, obywatelski projekt takiego aktu prawnego – to pierwszy postulat Manifestu 100 Dni. – Nowy rząd, ktokolwiek będzie go tworzył, musi robić więcej dla środowiska, a zwłaszcza klimatu. Potwierdzają to coraz gwałtowniejsze zjawiska pogodowe za oknem i preferencje wyborców, dla których środowisko jest coraz ważniejszym tematem. Dobrym punktem wyjścia będzie podjęcie prac nad polską ustawą o ochronie klimatu, której projekt przygotowaliśmy wiosną tego roku. Organizacje ekologiczne mają jednak więcej dobrych i łatwych do szybkiego wprowadzenia propozycji, takich jak przekierowanie środków z ETS na zieloną transformację, pełne odblokowanie energetyki wiatrowej, czy wycofanie się ze złych „reform” systemu ocen oddziaływania na środowisko. Takie zmiany to absolutne minimum, a ich wprowadzenie to z perspektywy końca 2023 r. po prostu konieczność – komentuje Wojciech Kukuła, starszy prawnik w Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Możliwe są ponadto natychmiastowe działania chroniące przed skutkami zmian klimatu systemy żywnościowe i środowisko naturalne, uruchomienie wsparcia dla rozwoju zrównoważonej energetyki i transportu, a także ochrona zdrowia i edukacja w związku z kryzysem klimatycznym i ekologicznym. W ramach tych działań Koalicja Klimatyczna wraz z partnerami prezentuje następujące postulaty:

  • Powołanie Funduszu Transformacji Energetyki i przeznaczenie 100% wpływów z systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) na modernizację, cyfryzację i rozbudowę sieci energetycznych oraz inne zielone inwestycje, takie jak termomodernizacja budynków czy spółdzielnie energetyczne.
  • Przyjęcie nowego systemu etykietowania budynków, tj. ich klasyfikacji energetycznej i zapewnienie jego powszechności poprzez skuteczne działania, w tym kampanie informacyjne. Wsparcie Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków.
  • Zmiana minimalnej odległości elektrowni wiatrowych od budynków mieszkalnych lub budynków o mieszanej funkcji na 500 metrów.
  • Przeznaczenie co najmniej 25% środków z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg na finansowanie infrastruktury pieszej i rowerowej.
  • Radykalne obniżenie opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej, o co najmniej 50%.Uproszczenie i ujednolicenie taryf ulgowych w transporcie zbiorowym.
  • Trwałe wyłączenie 20% lasów z użytkowania gospodarczego.
  • Wyeliminowanie z krajowego porządku prawnego specustaw szkodzących wartościom przyrodniczym, zwłaszcza rzekom, w tym tzw. „specustawy powodziowej” oraz “specustawy odrzańskiej”.
  • Odwrócenie niekorzystnej nowelizacji tzw. ustawy ocenowej (potocznie Lex Knebel).
  • Wprowadzenie moratorium na budowę nowych ferm przemysłowych w Polsce.
  • Wprowadzenie zielonych zamówień publicznych, ukierunkowanych na dietę planetarną do żywienia zbiorowego oraz wsparcie dla spożycia produktów rolnictwa ekologicznego.
  • Zawieszenie finansowania inwestycji hydrotechnicznych na rzekach ze środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i zwiększenie prawnej ochrony zasobów wodnych w rolnictwie.
  • Wprowadzenie „Tygodnia o klimacie” jako stałego elementu programu w szkolnych planach nauczania na wszystkich szczeblach edukacji.
  • Wzmocnienie profilaktyki boreliozy w Narodowym Programie Zdrowia jako kluczowej wektorowej choroby zależnej od klimatu w Polsce.
  • Wprowadzenie do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko przepisu, który obligowałby inwestora do przeprowadzenia oceny oddziaływania na zdrowie w raporcie oddziaływania inwestycji na środowisko.

Autorzy i autorki dokumentu wraz z organizacjami wspierającymi go są świadome, że adaptacja do zmian klimatu i ochrona polskiego dziedzictwa przyrodniczego to ogromne wyzwanie, wymagające równoczesnych działań w wielu sektorach gospodarki. Jednak bez nich Polsce grozi zapóźnienie technologiczne i utrata konkurencyjności względem kluczowych gospodarek, coraz poważniej traktujących kwestie ochrony środowiska i klimatu. To także rosnące koszty energii i żywności oraz postępujący problem ubóstwa energetycznego i wykluczenia komunikacyjnego. Brak działania oznacza też pogłębianie kryzysów ekologicznych w Polsce, związanych z zanieczyszczeniem powietrza, niedoborami wody i utratą bioróżnorodności, a w konsekwencji pogorszenie jakości życia i zdrowia jej obywateli. – Wyraźnie daje się zaobserwować niechęć do podejmowania kolejnych coraz bardziej zdecydowanych działań na rzecz ochrony środowiska i klimatu, które są niezbędne dla przetrwania cywilizacji. Dlatego tak ważnym jest dokonanie zdecydowanej zmiany w kierunku myślenia oraz postrzegania problemów środowiskowych i klimatycznych nie jako ograniczenia, ale jako szansy. Służące budowaniu warunków dla zapewnienia zdrowia ludzi oraz wysokiej jakości środowiska, jak i podstaw do transformacji gospodarki w kierunku zielonej, przy jednoczesnym wzmacnianiu jej konkurencyjności w zmieniającym się świecie. Manifest 100 Dni formułuje punkt startowy do głębokiego przewartościowania kwestii środowiskowych i klimatycznych w interesie obecnego i przyszłych pokoleń. Pamiętajmy pożyczyliśmy Ziemię od naszych wnuków, a jak się coś pożycza, to trzeba oddać w dobrym stanie. Niech to nas łączy – twierdzi dr Andrzej Kassenberg, Instytut na rzecz Ekorozwoju, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Odpowiedź na te wyzwania stanowi szansę przyspieszenia rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju, a realizacja tych 16 postulatów jest pierwszym krokiem nowego rządu w tym kierunku. Jako że nieuniknione zmiany dotyczą różnych grup społecznych i zawodowych, konieczne jest, aby droga do ich wprowadzania angażowała i uwzględniała głos obywateli – poprzez panele obywatelskie, narady i spotkania możemy razem stworzyć politykę ekologiczną Polski na miarę obecnych czasów i służącą wspólnemu dobru.

– Szeroka współpraca organizacji o profilu klimatycznym, ekologicznym, ale także społecznym, wyraźnie pokazuje, że stworzona przez nas pierwsza część mapy drogowej dla prowadzenia ambitnej polityki klimatycznej i środowiskowej jest bardzo potrzebna. To będą najważniejsze dla klimatu i polskiej przyrody wybory po 1989 roku i nie ma w tym krzty przesady – konkluduje Beata Borowiec, rzeczniczka polityczna Koalicji Klimatycznej.

Szczegółowe omówienie 16 postulatów z Manifestu 100 Dni znajduje się TUTAJ.

Manifest 100 Dni został poparty przez:

Komitet Naukowy Koalicji Klimatycznej:

Prof. dr hab. Ewa Bińczyk
Dr hab. Bogdan Chojnicki, profesor UP
Dr Małgorzata Falencka-Jabłońska
Dr Maciej H. Grabowski
Prof. dr hab. Jerzy Hausner
Prof. Maria Magdalena Kenig-Witkowska
Dr Krzysztof M. Księżopolski
Dr hab. Aleksandra Lis, profesor UAM
Prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska
Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki
Dr hab. Bożena Ryszawska, profesor UEW
Prof. dr hab. Tadeusz Skoczkowski
Prof. dr hab. Piotr Skubała
Prof. dr hab. inż. Waldemar Wardencki
Dr Adrian Wójcik
Dr hab. n. med. Tadeusz M. Zielonka, profesor WUM

Organizacje pozarządowe, grupy i inicjatywy nieformalne:

Akcja Demokracja
BoMiasto
Clean Cities Campaign
Climate Strategies Poland
Daniel Petryczkiewicz – aktywista, bloger, fotograf
Ekowyborca
Federacja Konsumentów
Foodsharing Jadlodzielnia Toruń
Foodsharing Polska
Fundacja Biznes dla Klimatu
Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi
Fundacja Compassion in World Farming Polska
Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze
Fundacja Edu4You
Fundacja ekologiczna ARKA
Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja”
Fundacja EkoRozwoju
Fundacja Frank Bold
Fundacja GAP Polska
Fundacja Inicjatywa Wschód
Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Fundacja Klub Myśli Ekologicznej
Fundacja Kultura Kresu / Bełchatów 5.0
Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie
Fundacja Lokalny Działacz
Fundacja Napraw Sobie Miasto
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
Fundacja Nauka dla Środowiska
Fundacja NO.BA
Fundacja Nowa Galicja
Fundacja Otwarty Plan
Fundacja Pięknolesie
Fundacja Pole Dialogu
Fundacja ProVeg Polska
Fundacja „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”
Fundacja Sendzimira
Fundacja Stocznia
Fundacja Strefa Zieleni
Fundacja Szkatułka
Fundacja Świadomi Klimatu
Fundacja Zielone Światło
Fundaja Zwalcz Nudę
Greenpeace Polska
Green REV Institute
HEAL Polska
Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
Klub Gaja
Klub Kniejołaza
Koalicja Żywa Ziemia
Komitet Społeczny „Ratujmy Las Mokrzański”
Lasy i Obywatele
Młodzieżowy Strajk Klimatyczny
Nauka dla Przyrody
Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
Polska Izba Żywności Ekologicznej
Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
Polski Klub Ekologiczny Okręg Pomorski
Polski Klub Ekologiczny Koło Tychy
Polskie Stowarzyszenie Zero Waste
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
Profeina
Rodzice dla Klimatu
RoślinnieJemy
Społeczni Opiekunowie Drzew Toruń
Społeczny Instytut Ekologiczny
Stowarzyszenie Akcja Ratunkowa dla Krakowa
Stowarzyszenie Carpatica
Stowarzyszenie EkoBiegły
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne “Wspólna Ziemia”
Stowarzyszenie Fala Renowacji
Stowarzyszenie Forum Rolnictwa Ekologicznego im. Mieczysława Górnego
Stowarzyszenie Lokalne Inicjatywy
Stowarzyszenie M.O.S.T.
Stowarzyszenie Nasz Bóbr
Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Doliny Baryczy”
Stowarzyszenie Protest Porszewice
Stowarzyszenie TAK dla Łodzi
Stowarzyszenie Tarnowska Rospuda
Strajk Dla Ziemi Łódź
Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX
Warszawski Alarm Smogowy
WWF Polska
Zielone Mazowsze
Zielone Wiadomości
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć

A także jednostki naukowe oraz ludzie nauki:

Prof. dr hab. Małgorzata Bzowska-Bakalarz
Dr inż. Lech Buchholz
Prof. Jerzy Duszyński
Dr Wergiliusz Gołąbek
Dr Małgorzata Gosek
Dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, prof. WSIiZ
Dr hab. Paulina Kramarz, prof. UJ
Prof. dr hab. Małgorzata Latałowa
Dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ
Dr hab. Andrzej Rozmus, prof. WSIiZ
Dr hab. Marcin Urbaniak, prof. UP im. KEN w Krakowie
Prof. dr hab. inż. Zygfryd Witkiewicz
Dr Roman Wisz
Publiczne Akademickie Liceum Ogólnokształcące z oddziałami dwujęzycznymi w Rzeszowie
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie